(uit Engels vertaald met Deepl)
“Onze groep is in oktober 2020 bijeengeroepen door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Wij waren de aangewezen onafhankelijke internationale leden van een gezamenlijk WHO-China-team dat tot taak had de oorsprong van SARS-CoV-2 te begrijpen. Ons verslag is in maart gepubliceerd 1. Het was bedoeld als de eerste stap in een proces dat is vastgelopen. Hier vatten wij het wetenschappelijke proces tot dusver samen en roepen wij op tot actie om het wetenschappelijke vervolgwerk dat nodig is om te achterhalen hoe COVID-19 is ontstaan, en dat wij in dit artikel uiteenzetten, te versnellen.
-april, mei , juni en juli voorbij laten gaan…en dan nu daags voor de publicatie van Bidens rapport opeens op de urgentie trom roffelen … –
De kans om dit cruciale onderzoek uit te voeren wordt snel kleiner: elk uitstel zal sommige studies biologisch onmogelijk maken. Het begrijpen van de oorsprong van een verwoestende pandemie is een wereldwijde prioriteit, gebaseerd op de wetenschap.
Het mandaat
Wij, alle leden van het internationale deskundigenteam, hebben elk een gedetailleerde, vertrouwelijke verklaring bij de WHO ingediend over mogelijke belangenconflicten, met inbegrip van financiering, collaboratieve studies, publieke verklaringen en andere kwesties rond de oorsprong van COVID-19 die als conflicten zouden kunnen worden opgevat.
–hier valt veel over op te merken. Laten we eerst kijken naar de leiding van de missie: Peter Daszak.– “His appointment dismayed many of those who are aware that Daszak’s EcoHealth Alliance funded bat coronavirus research, including virus collection, at the Wuhan Institute for Virology (WIV) and thus could themselves be directly implicated in the outbreak.
En recent uitgekomen: ”
-De WHO gaat dan verder met de bizarre verklaring:
Nadat de WHO deze (verklaring over mogelijke belangenconflicten) had beoordeeld, werden de teamleden aangesteld in hun individuele hoedanigheid, niet als vertegenwoordigers van hun werkgevers.
–De WHO is geen democratische, transparante organisatie. –
Tot dusver werd onze missie geleid door de taakomschrijving die de WHO en China in 2020, vóór onze betrokkenheid, waren overeengekomen1.
–Acceptatie van de aanstelling is acceptatie van de taakomschrijving. –
Deze opdracht hield in dat wij een gedetailleerde reconstructie moesten maken van de beginfase van de pandemie, te beginnen in Wuhan, China, waar de eerste bekende gevallen werden gemeld. Ons mandaat bestond erin samen met vooraanstaande wetenschappers in China een onderzoek in te stellen naar de gegevens die zij hadden gegenereerd op basis van de eerste vragen van de WHO. Wij hebben de in het mandaat beschreven algemene lijst van vragen verfijnd tot een gedetailleerd werkplan dat in het verslag van de missie wordt beschreven1 (zie ook bijlage A; go.nature.com/3k26jzx).
WHO-rapport over oorsprong COVID-pandemie richt zich op markten voor dieren, niet op laboratoria.
-Hoe wetenschappelijk verdedigbaar is het om een onderzoek zo te beperken in de scope die het verkend, als we in acht nemen wat we al jaren weten, dat GOF onderzoek riskant is, zelfs bij monde van de onderzoekers die nu verdacht worden van het lekken van het virus ?-
Het werkplan omvatte acht punten: specifieke retrospectieve studies naar het profiel van ademhalingsziekten in de algemene gemeenschap en in gehospitaliseerde mensen in Wuhan en Hubei in de tweede helft van 2019; een beoordeling van patiëntendossiers voor 76.000 gevallen in dezelfde periode die door 233 gezondheidscentra in Wuhan waren gemeld; een beoordeling van overlijdensakten en analyse van die gegevens voor mogelijke clusters; en een gedetailleerde reconstructie van het onderzoek naar de vroege uitbraak, waarbij alle gegevens en bevindingen van de verschillende groepen die betrokken waren bij onderzoek bij mensen, dieren en het milieu worden gecombineerd (een One Health-aanpak; zie go. nature.com/3jy7ekh). De andere vier onderdelen waren: het uitgebreid in kaart brengen en traceren van de toeleveringsketen van producten die op de Huanan-vismarkt in Wuhan werden verkocht; het testen van een breed scala aan vee, wilde dieren, huisdieren en dierentuindieren op aanwijzingen voor besmetting met SARS-CoV-2; het analyseren van gepubliceerde en ongepubliceerde virale genomicagegevens en het koppelen daarvan aan metagegevens voor de reconstructie van de initiële clusters; en een overzicht van relevante literatuur in verband met de oorsprongsmissie.
De mogelijkheid van een laboratoriumoorsprong voor de introductie van het virus in de lokale menselijke populatie – wat de zogeheten lab-leak-hypothese is gaan heten – maakte geen deel uit van de oorspronkelijke taakomschrijving van de WHO voor het team.
-een ongelofelijk feit, mede gezien de eerdere lab leaks o.a. in de US, het moratorium dat Obama had afgekondigd tegen het financieren van GOF onderzoek en de rede waarom er zo veel dierenartsen in China werkzaam waren: daar mocht men ongehinderd doorgaan-
De missie
In januari van dit jaar hebben wij een 28-daagse missie naar Wuhan ondernomen om klinische deskundigen, laboratoriumpersoneel en gezondheidswerkers te interviewen en instellingen te bezoeken die betrokken waren bij de eerste reactie op de epidemie en het daaropvolgende onderzoek.
-De helft van de tijd is besteed in quarantaine, dat maakt het noemen van die 28 nogal grotesk-
Ons werk werd ondersteund door een team van medewerkers van het WHO-kantoor in China en van het WHO-hoofdkwartier in Genève, Zwitserland; medewerkers van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) en de Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE); en een door de WHO benoemde teamleider1.
–Het woord ondersteuning gebruiken voor ambtenaren van een dictatuur zoals China is, is hier een gotspe.
Kijk hoe goed China de gezondheid van journalisten ‘ondersteund’ die dezelfde missie willen uitvoeren: https://www.nytimes.com/2021/08/25/world/asia/china-zhang-zhan-hunger-strike.html –
De enorme last van het voorbereidende werk werd gedragen door het team in China, waaronder meer dan 1.000 gezondheidswerkers die tijdens onze gezamenlijke missie gegevens en studieresultaten verzamelden, analyseerden, presenteerden en bespraken.
De wetenschappelijke discussies tussen de internationale en Chinese teams tijdens deze missie waren levendig.
-Of een virus levend is of dood, of een discussie levendig is of saai maakt voor het resultaat soms niets uit.
Misschien was een saaie discussie vruchtbaarder geweest? Bijvoorbeeld een saaie vraag als: geef alle informatie van de lopende onderzoeken in het WVI de laatse halfjaar van 2020, incl. de ziekmeldingen en het klachten patroon van medewerkers ?-
Er werden grote hoeveelheden informatie uitgewisseld op basis van de verrichte werkzaamheden.
-Propaganda is ook informatie. Veel propaganda is veel informatie…-
Er waren dagen van discussie nodig om aanbevelingen op te stellen over essentiële verdere werkzaamheden en het verder delen van gegevens.
-De ondersteuning (het delen van informatie) was blijkbaar toch niet optimaal, ondanks de 1000 gezondheidswerkers..het onderzoek werd blijkbaar tegengewerkt..-
Wij stelden een model op van de mogelijke “wegen van opkomst” om onze gedachten te structureren.
-Blijkbaar waren de gedachten daarvoor nogal ongestructureerd, terwijl die ‘wegen van opkomst’ toch niet geheel nieuw bedacht behoeften te worden.. –
We maakten een lijst van de huidige bewijzen voor en tegen deze paden (zie Fig. 1 van ref. 1).
-.. maar een goed onderzoek beperkt zich niet tot enkele bekende scenario’s, ook nu de lab leak theorie aan waarschijnlijkheid heeft gewonnen, zijn andere onbekende scenario’s niet uit te sluiten. –
Wij vonden de hypothese van de laboratoriumoorsprong te belangrijk om te negeren en brachten die in de besprekingen met onze Chinese collega’s in. En we namen het op als een van de hypotheses voor de oorsprong van SARS-CoV-2 in ons verslag.
We hadden weinig tijd ter plaatse in Wuhan en een beperkt mandaat.
Daarom gaven we voorrang aan het begrijpen van de rol van laboratoria in de eerste dagen van de epidemie, de algemene bioveiligheidsprocedures in laboratoria en mogelijke ziekte van het personeel of ziekteverzuim als gevolg van ademhalingsaandoeningen aan het eind van 2019.
We spraken met de leiding en het personeel van de drie laboratoria in Wuhan die coronavirussen behandelen: het Wuhan Institute of Virology, het Chinese Center for Disease Control and Prevention (CDC) in Wuhan, en het provinciale CDC van Hubei. Wij hebben gepubliceerd werk van deze laboratoria nagekeken om hun wetenschappelijke geschiedenis van het werken met coronavirussen in verband met het severe acute respiratory syndrome (SARS) te beoordelen.
Het Chinese team was en is nog steeds terughoudend om ruwe gegevens te delen (bijvoorbeeld over de 174 gevallen die in december 2019 zijn geïdentificeerd), onder verwijzing naar bezorgdheid over de vertrouwelijkheid van patiënten.
-ehh, ‘De wetenschappelijke discussies tussen de internationale en Chinese teams tijdens deze missie waren levendig’… maar terughoudend? ..Er werden grote hoeveelheden informatie uitgewisseld op basis van de verrichte werkzaamheden..?-
De toegang tot gegevens over deze gevallen was niet in het mandaat gespecificeerd, hoewel de WHO daar tijdens het onderzoek om had gevraagd, en dat sindsdien heeft gedaan .
-waar staat dat in de rapportage?-
De juridische en mogelijke andere belemmeringen konden in het korte tijdsbestek van ons bezoek niet worden aangepakt.
-Welke?-
Tegen die tijd was het ook duidelijk dat de 174 gevallen waarschijnlijk niet de vroegste waren, zodat wij ze minder urgent achtten om inzicht in de oorsprong te krijgen.
Daarom werd overeengekomen dat in een tweede studiefase deze problemen zouden worden aangepakt en deze gegevens zouden worden herzien.
Het verslag
In ons gezamenlijk verslag1 concludeerden de leden van beide teams unaniem dat er duidelijk bewijs was voor een wijdverspreide circulatie van SARS-CoV-2 in Wuhan in december 2019. We meldden bewijs voor een eerdere opkomst, maar kwamen niet tot een oplossing over wanneer, waar en hoe die plaatsvond. We concludeerden dat de markt voor zeevruchten van Huanan een belangrijke rol speelde in het eerste deel van de pandemie, en dat er geloofwaardige verbanden waren met markten voor wilde dieren om na te gaan. Wij waren het erover eens dat de vroegste gevallen van COVID-19 waarschijnlijk waren gemist, zoals gebruikelijk is bij uitbraken van nieuwe ziekten2.
Ons gezamenlijk verslag bevatte een samenvatting van het bewijsmateriaal dat tijdens deze eerste fase van het traceren van de herkomst was verzameld. De conclusie luidde dat er geen definitief bewijs was voor of tegen een van de vier voorgestelde routes: directe introductie van zoönoseverwekkers (via een spill-over van wilde dieren) en drie indirecte introductieroutes (zie fig. 1 van ref. 1 ). Deze drie zijn: zoönotische besmetting door het omgaan met besmette landbouwhuisdieren; zoönotische insleep door de consumptie van besmet voedsel of voedsel van besmette dieren; of insleep door ontsnapping uit een laboratorium waar met dierlijke virussen wordt gewerkt. In het verslag wordt opgemerkt dat wij directe insleep of indirecte zoönotische insleep via een tussengastheer het meest plausibel achten.
-vanwege welke data? en welke interpretaties van die data? Welk dier zou daar verantwoordelijk voor kunnen zijn? –
Zoals in onze taakomschrijving is uiteengezet, werd niet verwacht dat deze eerste studie definitieve antwoorden zou opleveren over de oorsprong van SARS-CoV-2.
Fase 1 was veeleer bedoeld als basis voor een langer wetenschappelijk onderzoeksproces dat maanden of jaren zou kunnen duren. Daarom werden in het verslag aanbevelingen gedaan voor fase 2-studies die het bewijsmateriaal zouden volgen en de meest waarschijnlijke routes verder zouden traceren. Aangezien het om een gezamenlijk WHO-China-studierapport ging, werden deze aanbevelingen door leden van zowel het internationale als het Chinese team onderschreven. In het verslag werd ook gesteld dat deze beoordeling kon worden herzien indien nieuw bewijsmateriaal beschikbaar zou komen.
De reactie
Voordat het rapport werd vrijgegeven, circuleerden in februari formele verklaringen van enkele regeringen aan de WHO, met drie stellingen: dat China gegevens onvoldoende had gedeeld; dat we onvoldoende aandacht hadden besteed aan de lab-lek-hypothese; en dat onze wetenschappelijke conclusies waren beïnvloed door het politieke standpunt van China ten aanzien van overdracht via de voedselketen.
Sinds de publicatie van ons rapport is er uitgebreid aandacht aan besteed in de populaire en wetenschappelijke pers en op de sociale media. Een groot deel daarvan ging over de manier waarop wij ons werk hebben gedaan, en leverde kritiek op ons, onze methoden en resultaten. Vijf maanden later komt er nog steeds kritiek op het gezamenlijke onderzoek van de WHO en China.
–En die zal niet verstommen met een door belangen verstrengeling ongeloofwaardige onderzoeksleider -P. Daszak- en een van de lab leak zelf verdachte onderzoeker die dit zegt:
Dr. Shi Zenghli said what she saw as the politicization of the question had sapped her of any enthusiasm for investigating the origins of the virus.
“I’m sure that I did nothing wrong,” she wrote. “So I have nothing to fear.” interview in NYT-
Desgevraagd heeft ons team benadrukt dat het Chinese team veel nieuwe informatie heeft gedeeld als resultaat van de overeengekomen studies, en dat nog meer informatie is gedeeld als onderdeel van het iteratieve proces tussen het internationale en het Chinese team.
–show me the money..die dit ‘iteratieve proces’ heeft opgeleverd..waar was Shi Zenghli mee bezig? best relevant.. This was the second time since Dr. Shi’s 2013 experiments that a SARS-like bat coronavirus showed the ability in the lab to directly infect human airway cells… –
Onze critici hebben ook gesuggereerd dat in het verslag de mogelijkheid van een laboratoriumlek wordt verworpen. Een hypothese over een laboratoriumoorsprong is opgenomen in het paddenstoelenmodel in figuur 5 op blz. 119 van het verslag; wij verklaren in het verslag uitdrukkelijk dat het mogelijk is.
Wij hebben openhartige gesprekken gevoerd met belangrijke wetenschappers in de betrokken instellingen van Wuhan – een onderzoek dat ons oorspronkelijke mandaat te buiten ging.
-wat is het nou? openhartig of terughoudend? Het gaat bij het achterhalen van de oorsprong natuurlijk om alle informatie, met name ook de cruciale informatie, van belang om de ‘lab leak ‘ theorie te beantwoorden, er mag nergens terughoudendheid zijn-
Toen wij de antwoorden op onze vragen over deze kwestie en alle andere beschikbare gegevens bekeken, vonden wij geen aanwijzingen voor een follow-up; wij hebben dit feit gemeld.
-des te erger, wetenschap onwaardig, gezien wat DRASTIC en Jesse Bloom etc. naar boven hebben gehaald!-
-dus welke vragen? en welke antwoorden?-
In ons verslag verklaren wij dat, indien na publicatie bewijsmateriaal bekend wordt dat een van de hypothesen ondersteunt, fase 2-studies dit zorgvuldig moeten onderzoeken. Zo beschreven we dat er eind december 2019 bewijs was voor de aanwezigheid van levende dieren op de markt, maar dat de aan het team gepresenteerde gegevens geen definitief bewijs van levende zoogdieren lieten zien. Dit bewijs kwam aan het licht na publicatie3 (zoals we verderop in dit artikel in meer detail bespreken).
Een ander punt van kritiek was dat de mogelijkheid van insleep van SARS-CoV-2 via bevroren voedsel was opgenomen onder druk van China. In het verslag werd deze hypothese om drie redenen behandeld: uit analyse bleek dat op de markt van Wuhan bevroren levensmiddelen werden verkocht die uit de hele wereld waren geïmporteerd, waaronder bevroren vlees van wilde dieren; uitbraken van door voedsel overgedragen virusziekten zijn op grote schaal gedocumenteerd, waaronder incidenteel door bevroren levensmiddelen; en SARS-CoV-2 kan besmettelijk blijven wanneer het wordt bevroren4. Daarom was het team van mening dat het insleep van ondergekookt vlees van besmette dieren niet kon uitsluiten.
Een deel van de publieke discussie over het verslag is waarschijnlijk het gevolg van miscommunicatie en misverstanden over de aard van het werk. Hoewel het gepubliceerde rapport terecht een gezamenlijke studie noemt om aan te geven wat in de resolutie en het mandaat van de Wereldgezondheidsvergadering was vastgelegd, werd het door journalisten, door vertegenwoordigers van sommige lidstaten en bij gelegenheid ook door vertegenwoordigers van de WHO publiekelijk een onderzoek genoemd. Dit kan de verwachting hebben gewekt dat het rapport waterdichte bewijzen zou leveren op basis van formele audits van de bij de studies betrokken instituten.
-Ohhhh, nu men ingehaald is door wetenschappers met achterstand zoals Jesse Bloom was het gewoon een gezamenlijk studie reisje? De wereld staat in brand door waarschijnlijk een lab leak en ‘we’ organiseren dan een reisje om de oorsprong gezamenlijk ’te bestuderen’? Just another day at the office. Goed voor het CV…. Mijn bek valt open-
Nieuwe gegevens
Wetenschappers hebben aangedrongen op nader onderzoek van de hypothese van een lablek5. En er is een golf van media-items geweest waarin het gewicht van de bewijzen voor een lablek en voor het ontstaan via een tussengastheer op één lijn worden gesteld – een gelijkstelling die volgens ons niet door de thans beschikbare gegevens wordt ondersteund.
–welke gegevens?-
De argumenten en gegevens voor een zoönotisch spillover-gebeuren werden samengevat in een overzicht dat in juli als voordruk werd gepubliceerd door een groep wetenschappers die geen deel uitmaakten van het internationale team6. Dat overzicht omvat nieuwe gegevens die sinds het verslag zijn vrijgegeven, over SARS-CoV-2-gerelateerde coronavirussen bij vleermuizen in de Chinese provincie Yunnan7,8 en een inventaris van levende zoogdieren die tot november 2019 op markten in Wuhan te koop waren en waarvan sommige in theorie SARS-gerelateerde coronavirussen hadden kunnen herbergen3. Deze inventaris, die is opgesteld door wetenschappers uit het Verenigd Koninkrijk, Canada en China, zou door het team zijn verwelkomd als hij eerder beschikbaar was geweest; hij moet worden opgenomen in de fase 2-studies.
In juni is een voordruk9 gepubliceerd met een analyse van genomische gegevens die na maart 2020 uit de databank van het Amerikaanse National Center for Biotechnology Information waren verwijderd, op verzoek van de wetenschappers uit China die de informatie hadden gegenereerd (dat team had zijn bevindingen op basis van de ruwe gegevens in juni 202010 gepubliceerd).
–En waarom waren deze gegevens verwijderd!!!? –
Onze collega’s in China namen contact op met de auteurs van het artikel van juni 2020, haalden de gegevens op en voegden ze toe aan de fylogenetische gegevens van het SARS-CoV-2-genoom die in ons verslag zijn gepubliceerd.
De gegevens waren afkomstig van mensen die in januari ziek waren geworden, dus ze hebben geen nieuwe informatie over de oorsprongsvraag opgeleverd.
In het rapport, en sindsdien, hebben we er publiekelijk op aangedrongen dat alle gegevens die de lab-leak hypothese ondersteunen, worden gepubliceerd en aan de WHO worden voorgelegd. Tot nu toe is dat niet gebeurd.
-wat verdacht is, gezien het belang van zulke belangrijke informatie-
Zes prioriteiten
Om het momentum voor fase 2-studies vast te houden, is ons team sinds de publicatie van het gezamenlijke rapport wekelijks bijeengekomen. Wij hebben de samenwerking met onze Chinese co-auteurs voortgezet, onder meer door te werken aan een lijst van correcties van het fase 1 rapport. Zowel het internationale als het Chinese team hebben nu aan de WHO prioriteiten voor fase 2-studies voorgelegd, die zijn ontwikkeld op basis van de aanbevelingen in het gezamenlijke rapport.
Het internationale team heeft de volgende prioriteiten opgesomd:
Verdere trace-back studies. Op basis van ziektemeldingen zoeken naar vroege COVID-19-gevallen in alle regio’s binnen en buiten China waar de vroegste aanwijzingen voor de circulatie van SARS-CoV-2 zijn.
Gezien de verwijderde gegevens kunnen we daar van Chineze zijde weinig van verwachten..-Volgens Jesse Bloom en Aina Chan zijn de verloren gegevens m.b.t. Ratg13 met de wayback machine uit de krochten van het internet gehaald en geconfronteerd met die gegevens heeft Shi Zhengli een aanpassing gedaan..-
Antilichaamonderzoeken. Gebruik van gestandaardiseerde methoden in de regio’s met de eerste aanwijzingen voor de circulatie van SARS-CoV-2 (binnen en buiten China) om plaatsen op te sporen waar infecties zijn opgetreden die niet via de ziektemeldingen zijn waargenomen.
Trace-back- en gemeenschapsonderzoeken. Deze moeten worden uitgevoerd op locaties van wildfokkerijen die dieren aan de markten in Wuhan hebben geleverd in de maanden voordat gevallen bij mensen werden geconstateerd (binnen en buiten China, afhankelijk van de analyse van de toeleveringsketen).
Risicogerichte onderzoeken van mogelijke gastheren. Beoordeling van wilde vleermuizen en andere potentiële reservoirs of tussengastheren in China en de buurlanden, en geselecteerde landbouwhuisdieren met een hoog risico (waaronder pelsdieren), op aanwijzingen voor blootstelling.
Gedetailleerde analyse van de risicofactoren. Analyse van eerdere gevallen die uit de antilichaamonderzoeken of andere studies naar voren zijn gekomen, en beoordeling van alle mogelijke blootstellingen.
Follow-up. Onderzoek van alle geloofwaardige nieuwe aanwijzingen.
De tijd is om
De zoektocht naar de oorsprong van SARS-CoV-2 bevindt zich op een kritiek punt. Zowel het internationale WHO-team als het Chinese team zijn bereid om verder te gaan.
Van cruciaal belang is dat de biologische haalbaarheid van de kritische opsporing van mensen en dieren binnen en buiten China snel dichterbij komt. Antilichamen tegen SARS-CoV-2 nemen af, dus het verzamelen van verdere monsters en het testen van mensen die mogelijk vóór december 2019 zijn blootgesteld, zal steeds minder opleveren.
Chinese wildfokkerijen bieden werk aan miljoenen mensen (14 miljoen, volgens een telling uit 201611) en leverden levende zoogdieren aan steden in heel China, waaronder Wuhan3. In reactie op de SARS-CoV-2-pandemie zijn veel van deze kwekerijen nu gesloten en zijn de dieren geruimd, waardoor het steeds moeilijker wordt om bewijzen te vinden van vroege verspreiding van het coronavirus.
In juli, vier maanden na het volledige verslag en vijf maanden na onze debriefing, heeft de WHO de lidstaten op de hoogte gebracht van plannen om een comité op te richten dat toezicht zal houden op toekomstige oorsprongsstudies. Wij zijn verheugd over dit voornemen en over de implicatie ervan dat uitbraakonderzoeken routinematig zullen worden uitgevoerd, in plaats van op een ad hoc manier die als politiek gemotiveerd of met mogelijk bestraffende doelstellingen zou kunnen worden opgevat.
De toepassing van deze nieuwe procedure op de lopende missie naar de oorsprong van SARS-CoV-2 houdt echter het risico in van extra vertraging van verscheidene maanden. De vertegenwoordigers van de lidstaten zouden gedetailleerde afspraken moeten maken over de gevoelige kwestie van het onderzoeken van laboratoriumpraktijken, vervolgens teamleden moeten benoemen en selecteren, die vervolgens een werkplan zouden moeten opstellen.
Daarom roepen wij de wetenschappelijke gemeenschap en de leiders van de landen op hun krachten te bundelen om de hier beschreven studies van fase 2 te bespoedigen, nu er nog tijd is.
Arme Shi Zenghli, ook al was het geen lab leak, ze heeft alle waarschijnlijkheid tegen zich en zal het houden, als het niet meer lukt de oorsprong te achterhalen. Alleen al daarom is het nodig dat onderzoekers en de WHO geen rol meer mogen hebben in het opstellen van de biosecurity regels en het doen van onderzoek naar lab leaks.
Hiervoor dient een speciaal biosecurity instituut te worden opgericht onder vlag van de UN.