“De week erna stabiliseerden de besmettingscijfers, maar Rutte en De Jonge bleven zinspelen op harder ingrijpen: zondag 1 november lag in het Catshuis opnieuw een volledige lockdown voor, samen met drie mildere varianten, waaronder een nationale avondklok. Opnieuw ontbrak elk enthousiasme. Bijvoorbeeld Hoekstra was mordicus tegen – helemaal toen bleek dat de effectiviteit van de avondklok ongewis was.
Het RIVM had weliswaar becijferd dat zo’n avondklok het reproductiecijfer met 0,15 vermindert. Maar doorvragen leerde dat dit de optelsom van vooral aannames was. Zo viel ook de avondklok af.
Althans, zo leek het. Want het werd minder gezellig toen laat die zondag bleek dat zowel de lockdown als de avondklok óók opties waren als regionale maatregel. Vooral vice-premier Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) maakte nu bezwaren.
Toch stonden de regionale lockdown én regionale avondklok maandagochtend nog steeds als mogelijkheid in de stukken – en toen kreeg chagrijn onder vakministers de overhand.
De Jonge verweet collega’s dat ze wilden terugkomen op afspraken van zondag. Vakministers bestreden dat afspraken waren gemaakt, en wezen erop dat ze in het Catshuis formeel nooit besluiten namen. Zelfs het reglement van de ministerraad kwam eraan te pas.
Het verklaarde waarom alle overleggen die maandag onvruchtbaar bleven. ‘De wapenstilstand’ werd, na weer urenlang beraad, pas dinsdagmiddag 3 november doorbroken.
Voor aanhangers van zware ingrepen was het een hard gelag: de voorliggende nationale lockdown van 25 oktober en 1 november was teruggebracht tot de sluiting, voor twee weken, van openbare gebouwen zoals theaters en musea – al twijfelden vakministers ook aan het nut daarvan. De regionale lockdown en avondklok waren – voorlopig – afgevallen.
Om de rust te herstellen zag het kabinet vorig weekeinde maar even af van Catshuisoverleg.
De hele gang van zaken bracht de dilemma’s voor de komende tijd scherp in beeld. Aan de ene kant is het vraagstuk ideologisch. De Jonge is een maakbaarheidsdenker: hij gelooft dat je mensen met strenge maatregelen tot verantwoord gedrag brengt. Veel D66’ers (en soms ook Rutte) zijn rationeler: zij willen eerst zien hoe maatregelen uitpakken, inclusief de neveneffecten.
Tegelijk is het ook politiek: de aankondiging van zware maatregelen voor een miljoenenpubliek helpt de populariteit van Rutte en De Jonge telkens enorm vooruit.“